فعالیت نوشتاری درس سوم فارسی نهم
خود ارزیابی صفحه 27 فارسی نهم
1- نویسنده به چه نوع ارتباط‌هایی در دوران نوجوانی اشاره کرده است؟
پاسخ: ارتباط با خود ، یعنی توجه به لباس ، قد و قامت ، لاغری یا چاقی، عواطف و احساسات درونی ؛
ارتباط با دیگران که وابسته به نیاز درونی اوست تا نقد و نظر دیگران را درباره ی رفتار و کردار
خود بداند.
2- ویژگی‌های مشترک آیینه و دوست را بیان کنید.
پاسخ: هر دو در کمال راستی و صداقت ، عیب و حسن آدم را نشان می دهند و بازگو می کنند.
3- به نظر شما چه ارتباطی میان دو بخش نثر و شعر درس وجود دارد؟
پاسخ: هر دو آدمی را به غنیمت دانستن دوران جوانی و نوجوانی و تلاش در کسب خوبی ها و فضایل دعوت می کنند.
گفت و گو صفحه 27 فارسی نهم
۱- درباره مفهوم جمله «المؤمنُ مِرآهُ المؤمن» و ارتباط آن با درس بحث و گفت وگو کنید.
پاسخ: معنی جمله: «مؤمن آینه مؤمن است». آیینه وظیفه‌ای دارد. دوستان واقعی کمک میکنند ما به خودشناسی برسیم و حسن های ما و راه نیک بختی را به ما نشان میدهنده هر انسان مومنی هم برای مومن دیگر مانند یک دوست خوب است.
۲- بیت زیر، کدام ضرب المَثَل را به یاد می‌آورد؟ درباره ارتباط آنها، توضیح دهید.
همی دانه و خوشه، خروار شد * ز آغاز، هر خوشه خروار نیست
پاسخ: قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود
هر چیز کوچکی اگر اندک اندک جمع شود زیاد میشود. مانند قطره های آب که کم
کم دریا میشود.
نوشتن صفحه 28 فارسی نهم
۱- در میان کلمه‌های زیر، هم خانواده کدام واژه‌ها در متن درس به کار رفته است؟ آنها را بیابید و بنویسید:
غنی = غنیمت
حجّت = *
یوم = ایام
مغتنم = غنیمت
مبصر = بصیرت
احتیاج = محتاج
صبور = *
دوام = *
مساعی = سعی
سعید = *
2- در بیت زیر کنایه‌ها را مشخّص کنید و معنی آنها را بنویسید.
مپیچ از رهِ راست، بر راه کج چو در هست، حاجت به دیوار نیست
پاسخ: از راه راست پیچیدن، کنایه از منحرف شدن.
به راه کج رفتن، کنایه از راه نادرست و کار اشتباه انجام دادن.
۳- با ذکر دلیل، گونه های پرسش زیر را مشخص کنید .
که تواند که دهد میوهٔ الوان از چوب؟ * یا که داند که بر آرد گل صد برگ از خار؟
پاسخ: مصراع اول: پرسش انکاری، مصراع دوم: پرسش انکاری
شاعر تاکید بر سوال دارد یعنی به جز خدا چه کسی توانایی دارد تا از چوب خشک میوه‌های رنگارنگ خلق کند. در مصرع دوم هم شاعر بر نکته‌ای دیگر تاکید می‌کند و می‌گوید به جز خدا کسی توانایی خلق گل‌های رنگارنگ را از بین خارها ندارد.
خار بر پشت زنی زین سان گام * عزّتت چیست؟ عزیزیت کدام؟
پرسش معمولی: قهرمانان داستان از هم دیگر پرسشی می‌پرسند که نیاز به پاسخ دارد.
هر شب که روی به جامهٔ خواب * کن نیک تأمل اندر این باب
کان روز، به علم تو چه افزود؟ * وز کردهٔ خود، چه برده‌ای سود؟
پاسخ: مصراع اول: پرسش معمولی، مصراع دوم: پرسش معمولی چون سوال‌ها برای پاسخ دادن پرسیده شده‌اند.
