درس اول پیش از اینها ادبیات پایه هشتم
پیش از اینها
نکاتی را در ابتدای درس بیان می کنم :
نکات ادبی :
الف) برای درک بهتر یک اثر باید به ( ساختار ) و ( محتوا ) ی آن توجه کنیم. بررسی ساختاریا شکل بیرونی اثر در زبان فارسی ( نظم و نثر ) می باشد .
که اگرنظم یا شعر باشد باید بدانیم که درچه قالبی می باشد و اگر نثر است در چه سبک و سیاقی می باشد .
شیوه بیان متن های زبان فارسی به دو قسمت ( زبانی و ادبی ) تقسیم می شود و واژه های شعر ها و متون به دو قسمت ساده و قابل فهم و دیگری دشوار و دیریاب
شعر ستایش از سعدی و درس اول سروده ی قیصر امین پورهر دو به نظم هستند . شیوه بیان شعر ستایش ادبی است و شیوه ی بیان شعر درس اول سروده قیصر امین پور زبانی است .
ب ) شعر از دو مصرع که تشکیل یک بیت را می دهد تشکیل می شود / هر بیت دارای قافیه ای است که در شعر فارسی قافیه کلمات هم آهنگی است که آخر حروف آنها مانند هم است و در پایان مصرع و یا هر بیت می آید .
مانند :
پیش از اینها فکر می کردم خدا خانه ای دارد میان ابرها
که ( خدا و ابرها ) کلمات قافیه ایت و حرف الف مشترک است و حرف قافیه است .
اگر کلمه ایی در آخر هر دو مصرع یا بیت ها مانند هم تکرار شود و معنی آنها هم مثل هم باشد به آن کلمه ردیف می گویند .
مانند :
ماه ، برق کوچکی از تاج او هر ستاره پولکی از تاج او
( از تاج او ) ردیف است و ( کوچکی و پولکی ) قافیه می باشد .
ج) تلمیح : آرایه ایی است که داستان یا شعر و یا اتفاق تاریخی را یاد آوری میکنند در ابیات و یا متون که این پرداختن را تلمیح می گویند .
مهربان و ساده و بی کنیه است مثل نوری در دل آیینه است
اشاره به صفت خداوند که ( نور ) است می کند .
عادت او نیست خشم و دشمنی نام او نور و نشانش روشنی
این بیت اشاره داره به سوره نور آیه 35
آرایه تشبیه و اغراق و مراعات نظیر را قبلا خوانده ایید که در این ابیات به فراوانی مشاهده می شود
تاریخ ادبیات : قیصر امین پور استاد دانشگاه و شاعر معاصر از شاعران موفق بعداز انقلاب اسلامی و آثار او که معروف است : در کوچه آفتاب/تنفس صبح / مثل چشمه رود / به قول پرستو /آیینه های ناگهان
رساله القشریه : به زبان عربی نوشته ابوالقاسم قشیری عارف قرن پنجم و یکی از شاگردانش کتاب او را به فارسی ترجمه می کند موضوع کتاب او معرفی برخی از بزرگان عارف و شرح اصطلاحات و الفاظ رایج میان آن ها است که اثری به چاپ رسیده و تصحیح و تعلیقات استاد فروزانفر است .
-------------------------------------------------------------------------------------------
پیش از اینها .......( قافیه / خدا و رها)
مثل قصر......( قصر/ کاخ - خشتی / آجر )
پایه های برجش....( برج/ ساختمان بلند - عاج / دندان فیل - غرور / تکبر )
ماه برق کوچکی .....(قافیه / کوچکی و پولکی ) - ( از تاج او / ردیف ) آرایه تشبیه ماه مانند یک برق / ستاره مانند یک پولک
رعدو برق ... ( طنین / آهنگ ، صدا - طوفان / فریاد بلند – توفنده اش / پر خروش ) آرایه تشبیه در طنین خنده اس و صدا / من فکر می کردم که خدا آنقدر ترسناک است که خنده اش صدای رعد و برق و فریادش پر خروش است .
هیچ کس از ...( قافیه / آگاه و راه )
آن خدا ....( قافیه / خشمگین و زمین )
بود ، اما....( قافیه / ما و زیبا ) ( نبود کلمه ردیف است )
در دل او ...( قافیه/ جایی و معنایی ) ( نداشت کلمه ردیف )
هر چه می پرسیدم .... ( قافیه / خدا و ابرها ) زود می گفتند ... (قافیه / خداست و خطاست ) آرایه مراعات نظیر بین ابر و آسمان و ... - هر چه ازخدا می پرسیدم از زمین و آسمان وابرها زود به من میگفتند که این کار خداهست و پرس و جو کردن در کار خدا اشتباه است ( این دو بیت معنی آنها به هم ارتباط دارد و باید باهم معنی شود)
نیت من ... (قافیه / دعا و خدا ) ( نیت به معنی اراه و قصد است )
پیش از .... ( قافیه / دلگیر و تصویر ) ( ردیف در این بیت – بود- است ) دلگیر به معنی ناراحت و غمگین
تا که یک شب....( قافیه / پدر و سفر )
در میان ....( قافیه / روستا و آشنا )
زود پرسیدم ....( قافیه / کجاست و خداست ) رسیدیم به یک مسجد خانه ایی دیدیم پاک و بی ریا و ساده و دوست داشتنی و پرسیدم اینجا کجاست .
گفت : .... ( قافیه / ماند و خواند )
با وضویی ... ( قافیه / رویی و گویی ) ردیف = تازه کرد
گفتمش : ... ( قافیه / خشمگین و زمین )
گفت : آری ....( قافیه / بی ریاست و بوریاست ) بوریا یعنی حصیری که از نی درست می کنند
مهربان و ساده ... ( قافیه / بی کینه و آیینه ) و ردیف – است .
عادت او ..... ( قافیه / دشمنی و روشنی ) خداوند نور است و نور علی کل نور است . یکی از صفات خداوند که نور است در این بیت یادآوری شده است و آرایه تلمیح بکار رفته است .
تازه فهمیدم .... ( قافیه / خداست و آشناست ) اشاره به آیه 35 سوره نور شده است در این بیت که آرایه تلمیح بکار رفته است . آیه ( نحن اقرب الیه من حبل الورید) ما از شاهرگ او به او نزدیکتریم و این شعر که در این معنا بکاررفته است . ( دوستی از من به من نزدیک تر / از رگ گردن به من نزدیک تر )
دوستی از ... ( قافیه / من و گردن ) ردیف ( به من نزدیک تر )
می توانم بعد ....( قافیه / خدا و بی ریا )
--------------------------------------------------------
دانش زبانی
اصلی ترین بخش جمله فعل است و اصلی ترین بخش فعل بن یا ریشه است که زمان فعل را از روی آن متوجه می شویم .
برای یافتن بن ماضی ابتدا باید مصدر را بشناسیم و مصدر کلمه ایی است که به کاری دلالت می کند و در پایان آن ( ن ) وجود دارد مانند : رفتن
که ( ن) را از آخر آن حذف کرده ( رفت) می ماند که بن فعل ماضی است و بن مضارع ( رو )
