ده جمله تشبیه کلاس ششم
تشبیه دارای چهار پایه است که به آنها پایه های تشبیه گویند.
1 ـ مشبه :
چیز یا کسی که قصد مانند کردن آن را داریم.
2 ـ مشبه بِه۫ (کسر ب و ساکن هـ) :
چیز یا کسی که مشبه به آن مانند می شود
3 ـ وجه شبه :
ویژگی یا ویژگی هایی مشترک میان مشبه و مشبه به
4 ـ ادات :
واژه هایی که نشان دهنده ی پیوند شباهت هستند. کلماتی معمولا شبیه :
چون ، چو ، همچو ، مثل ، مانند و غیره
در مثال بال :
علی |
مثل |
بید |
می لرزید |
مشبه |
ادات |
مشبه به |
وجه شباهت |
در این قسمت مشبه و مشبه به را طرفین تشبیه می گویی.
برای فهمیدن و درک بهتر تشبیه باید یه سراغ مشبه به (بید) رفت که مهمترین پایه ی تشبیه است، زیرا وجه شباهت (لرزیدن) از آن گرفته می شود.
وجه شباهت (لرزیدن) معمولا باید در مشبه به بارزتر و مشخص تر باشد.
نمونه 3
شبی چون چاه بیژن تنگ و تاریک
چو بیژن در میان چاه ، او من
منوچهری
شبی |
چون |
چاه بیژن |
تنگ و تاریک |
مشبه |
ادات |
مشبه به |
وجه شباهت |
نکته 1
حتما نباید پایه های تشبیه مرتب و به ترتیب بالا در شعر به کار رود و می تواند پراکنده هم باشد. که البته در بعضی موارد تشبیه را زیباتر هم می کند.
نمونه 4
بلم آرام چون قویی سبکبار
به نرمی بر سر کارون همی رفت
توللی
بلم |
آرام |
چون |
قویی |
مشبه |
وجه شباهت |
ادات |
مشبه به |
و یا :
گفتا برو چو خاک تحمل کن ای فقیه
یا هرچه خوانده ای همه در زیر خاک کن
سعدی
چو |
خاک |
تحمل کن |
فقیه |
ادات |
مشبه به |
وجه شباهت |
مشبه |
نکته 2
ممکن است چهار پایه ی تشبیه در یک بیت پراکنده باشد.
نمونه 5
آن چشم دل فریب تو اندر سپیده روز
چون ماه روشن است در اعماق شام من
آن چشم |
دل فریب |
چون |
ماه روشن |
مشبه |
وجه شباهت |
ادات |
مشبه به |
نکته 3
ممکن است در یک بیت، در هر مصراع دو تشبیه جدا وجود داشته باشد.
نمونه 6
لبت تا در لطافت لاله سیراب را ماند
دلم در بی قراری چشمه ی سیماب را ماند
مصراع اول
لبت (لب تو) |
لطافت |
لاله ی سیراب |
ماند |
مشبه |
وجه شباهت |
مشبه به |
ادات |
مصراع دوم :
دلم |
در بی قراری |
چشمه سیماب (جیوه) |
ماند |
مشبه |
وجه شباهت |
مشبه به |
ادات |