ای خدا ای فضل تو حاجت روا

با تو یاد هیچ کس نبود روا

معنی بیت: ای خدای مهربان و بخشنده، ای که از فضل و بخشش تو حاجت هر نیازمندی برآورده می‌شود، با وجود تو شایسته نیست که بنده به کس دیگری روی آورد و از غیر از تو یاری بخواهد.

معنی کلمات:

• فضل: نیکویی، بخشش
• توفیق ادب داشتن: فرصت و امکان با ادب بودن
• روا (در بیت اول): بر آورده کردن
• روا (در بیت دوم): شایسته

~★~★~★~

قطرهٔ دانش که بخشیدی ز پیش

متصل گردان به دریاهای خویش

معنی بیت: خدایا، دانش اندکی را که همچون قطره‌ای از دریاها به ما بخشیده‌ای را به دریاهای دانش بیکران خود متصل کن

قطره نماد کمی و دریا نماد بسیاری است.

~★~★~★~

صد هزاران دام و دانه است ای خدا

ما چو مرغان حریصی بی نوا

معنی بیت: خدایا همچون پرندگان حریص و گرسنه‌ای كه در مسیر پروازشان دام‌های پر دانه‌ بسیاری گسترده شده است، در مسیر زندگی ما نیز امكان لغزش و خطا و گمراهی بسیار است.

آرایه های ادبی:

• تشبیه: در این بیت ما انسان‌ها به پرندگان حریص و بیچاره‌ای تشبیه شده‌ایم. (ما: مشبه – مرغان: مشبه به)
• مراعات النظیر: مراعات نظیر یا شبکه معنایی بین دام، دانه و مرغ

~★~★~★~

گر هزاران دام باشد هر قدم

چون تو با مایی، نباشد هیچ غم

معنی بیت: اما اگر در هر قدم از مسیر زندگی ما هزاران خطر باشد، نگرانی و اندوهی نداریم زیرا می‌دانیم که تو خدای مهربان، هرگز بنده‌ات را تنها گذاری.

از خدا جوییم توفیق ادب

بی ادب، محروم شد از لطف رب

معنی بیت: از خدا می‌خواهیم که ما را موفق کند که بنده مطیع و شاکری باشیم. زیرا بنده ناسپاس و نافرمان از لطف پروردگار محروم خواهد شد.

آرایه های ادبی:

تضاد: تضاد بین ادب و بی ادب

 ~★~★~★~

بی ادب، تنها نه خود را داشت بد

بلکه آتش در همه آفاق زد

معنی بیت: انسان ناسپاس و گمراه تنها به خودش بدی نمی کند، اخلاق رفتار بد او مانند آتش به همه جا سرایت می‌کند و به همه زیان می‌رساند.

معنی کلمات:

آفاق: آسمان‌ها، منظور کل جهان هستی است

 

setare.com