جواب سوالات مطالعات هشتم درس یازدهم
1-چه زمانی را می توان پایان دوره ی ایران باستان دانست؟
پاسخ: از زمان ورود اعراب مسلمان به کشور ما و فروپاشی حکومت ساسانی
2-همزمان با ظهور اسلام در عربستان چه کسی بر ایران حکومت می کرد و اوضاع ایران چگونه بود؟
پاسخ: خسرو پرویز بر ایران، حکومت می کرد. او دعوت پیامبر (ص) را برای قبول اسلام نپذیرفت. وقتی خسروپرویز به دست پسر خود به قتل رسید، رقابت و دشمنی در درون دربار ساسانی، بیشتر شد؛ به طوری که در مدت چهار سال، بیش از ده نفر بر تخت شاهی نشستند .
3-چه عواملی سبب ضعف و سقوط ساسانیان شد؟ (اوضاع ایران در آستانه حمله اعراب چگونه بود؟)
پاسخ: *کاهش توان جنگی و ضعیف شدن روحیه سپاهیان به خاطر شورشهای فرماندهان و دخالت های آنان در رقابت های سیاسی
*نارضایتی مردم به دلیل وجود نظام طبقاتی ، بی عدالتی ها و تبعیض های اجتماعی و مالیاتهای سنگین
*گسترش قحطی (کمبود غذا) بر اثر طغیان رودهای دجله و فرات و شیوع بیماری طاعون و وبا
4-فرمان حمله به مرزهای حکومت ساسانیان و امپراتوری روم شرقی را کدام یک از خلفا صادر کرد ؟
پاسخ: ابوبکر
5-ایران چه زمانی و چگونه توسط اعراب مسلمان فتح شد؟
پاسخ: به فرمان ابوبکر اعراب با حمله به مرزهای ایران مناطقی از بین‌النهرین (سواد) را تصرف کردند در زمان عمر قسمتهای زیادی از ایران فتح شد .ساسانیان در نبرد قادسیه شکست خوردند و رستم فرخ زاد فرمانده سپاه ساسانیان کشته شد و تیسفون پایتخت ساسانیان تصرف شد. در جنگ نهاوند یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی شکست خورد و شهرهای ایران به تصرف اعراب درآمد.
6-پس از کدام جنگ شهر های ایران با سرعت بیشتری به تصرف اعراب درآمدند ؟
پاسخ: نهاوند
7-حکومت ساسانیان بر ایران چه زمانی پایان یافت ؟
پاسخ: با ورود اعراب به خراسان، یزدگرد سوم به دست آسیابانی در مرو به قتل رسید ( 31 ق) و امپراتوری ساسانی که بیش از چهارصد سال بر ایران فرمانروایی کرده بود، به پایان رسید.
8-ویژگی های دوران خلافت امویان را بنویسید.
پاسخ: * بنا نهادن حکومت بر پایه خشم وظلم
*پای بند نبودن به دستورات دینی
*حکومت اشراف و سران قبایل عرب بر ولایات ایران
*برتر دانستن قوم عرب بر سایر اقوام وتحقیر اقوام غیر عرب از جمله ایرانیان
9-مرکز خلافت امویان کدام شهر بود ؟
پاسخ: شهر شام (دمشق امروزی)
10-امامانی که در زمان او میان به شهادت رسیدند را نام ببرید.
پاسخ: در دوران بنی امیه، علاوه بر امام حسن و امام حسین، امام سجاد و امام محمد باقر : نیز به شهادت رسیدند و شیعیان، آزار و اذیت فراوانی را تحمل کردند.
11-چرا ایرانیان با شور و شوق به قیام مختار پیوستند؟
پاسخ: مردم ایران که از ظلم و ستم و قوم گرایی امویان به ستوه آمده بودند، از هر فرصتی برای مخالفت و مبارزه با حکومت اموی، استفاده می کردند. ایرانیان در بسیاری از قیام ها و شورشهایی که علیه امویان به وقوع پیوست، حضور موثری داشتند. وقتی مختار ثقفی در کوفه به خونخواه ی امام حسین (ع) و یارانش قیام کرد، ایرانیان با شور و شوق به او پیوستند.
12-عباسیان چگونه به خلافت رسیدند؟
پاسخ: خاندان عبّاسیان از مخالفان بنی امیه بودند. در اواخر حکومت اموی،آنها نمایندگانی را به نقاط مختلف ایران از جمله خراسان فرستادند و مردم را به قیام علیه بنی امیه و حکومت یکی از افراد خاندان پیامبر(ص) دعوت کردند، اما نمی گفتند منظورشان از آن فرد چه کسی است. ایرانیان مسلمان و به ویژه خراسانیان، دعوت عباسیان را پذیرفتند. سرانجام ابومسلم، سردار ایرانی در خراسان قیام کرد. او موفق شد امویان را شکست دهد و سَفّاح از خاندان عباسیان را به خلافت برساند.
13 -مرکز خلافت عباسیان چه شهری بود و چه کسی آن را بنا کرد؟
پاسخ: منصور، خلیفهٔ دوم عباسی، شهر بغداد را بنا کرد و آن را مرکز خلافت عباسیان قرار داد.
14-شباهت و تفاوت عباسیان با امویان چه بود؟
پاسخ: عباسیان نیز در ظلم و ستم، دست کمی از امویان نداشتند. خلفای عباسی از جمله منصور، هارون الرشید و متوکل،امامان شیعه را به سبب مبارزه با ظلم و ستم، به زندان انداختند و به شهادت رساندند.آنها نیز همچون اُمویان در کاخها به خوشگذرانی می پرداختند .خلفای عباسی بر خلاف اُمویان از ایرانیان در سمت های مهمی چون وزارت و فرماندهی سپاه و حکومت شهرها،استفاده می کردند
15-ایرانی که به خدمت عباسیان درآمدند چه سرنوشتی پیدا کردند؟
پاسخ: بسیاری از ایرانیانی که به خدمت خلافت عباسی درآمدند، سرنوشتی تلخ و ناگوار داشتند؛ چنانکه منصور عباسی ناجوانمردانه ابومسلم خراسانی را به قتل رساند.
16-برمکیان که بودند و چه موقعیتی در زمان خلافت عباسیان داشتند و چه سرنوشتی پیدا کردند؟
پاسخ: بَرمکیان نیز که از خاندان های مشهور ایرانی بودند، به سرنوشت ابومسلم دچار شدند. این خاندان در زمان خلافت هارون، عهده دارو زارت و حکومت ولایات شدند و نفوذ و قدرت فراوان کسب کردند. خلیفه ناگهان بر آنان خشم گرفت و و دستور داد آنها را از قدرت برکنار و زندانی کنند و به قتل برسانند.
17-ضعف و تجزیه قلمرو عباسیان از چه زمانی آغاز شد؟
پاسخ: در قرن سوم هجری، خلافت عباسی رو به ضعف نهاد. در چنین شرایطی بود که به تدریج حکومت هایی در نقاط مختلف ایران شکل گرفت و تجزیهٔ قلمرو پهناور خلافت آغاز شد.
18-کدام ایرانی نخستین بارر به حضور پیامبر رسید و مسلمان شد ؟ در کدام جنگ به مسلمانان کمک کرد ونظر پیامبر درباره او چه بود؟
پاسخ: به گفته برخی از مورّخان، سلمان فارسی نخستین ایرانی بود که در مدینه به حضور حضرت محمّد(ص ) رسید و به دین اسلام مشرف شد.سلمان در جنگ احزاب )خندق( حضور داشت و پیشنهاد کرد برای دفاع از شهر مدینه در مقابل حملهٔ مشرکان، خندقی حفر شود. پیامبر دربارهٔ او فرمود: «سلمان از اهل بیت ماست »
19-نام چند تن از یاران باوفای امام علی (ع) را بنویسید.
پاسخ: . سلمان مقداد، ابوذر و عمّار،
20-حاکمان ایرانی یمن چه زمانی مسلمان شدند؟
پاسخ: در زمان رسول خدا به مدینه رفتند و به دین اسلام ایمان آوردند.
21-علل علاقه مندی ایرانیان به دین اسلام چه بود؟
پاسخ: . پیام اسلام، برابری و برادری بود؛ این پیام برای مردم ایران که از امتیازات طبقاتی اشراف ناخشنود بودند، جذابیت فراوانی داشت.علاوه بر آن، اخلاق و رفتار پیامبر(ص) و امامان شیعه، نقش مهمی در علاقه مندی ایرانیان به دین اسلام داشت. امام علی (ع) در دوران حکومت خود هیچ برتری و امتیازی برای اعراب، نسبت به غیر اعراب در نظر نمی گرفت.از این رو، ایرانیان علاقه و ارادت خاصی به آن حضرت و فرزندانش پیدا کردند. حضور امام رضا (ع) و خواهرش حضرت معصومه و برادرش حضرت شاه چراغ و دیگر امامزادگان در ایران، تأثیر زیادی بر توجه و گرایش مردم ایران به دین اسلام گذاشت.
